Cezary Sękalski
Style przywiązania – czym są? Jak je rozpoznać? Jak pracować nad sobą, aby zmierzać do bezpiecznego stylu przywiązania?
Miłości uczymy się w domu rodzinnym. W języku greckim ten rodzaj miłości jest określany słowem: storge.
W połowie XX wieku psycholog, John Bolwby opisał różne style przywiązania. Kształtują się w nas na skutek interakcji z rodzicami w dzieciństwie. Są to wzorce interakcji i zachowań w relacjach, które potem powielamy w innych dorosłych relacjach.
(fot. cs)
Z kolei Mary Ainsworth, współpracując z Bowlbym, rozwinęła tę teorię. Wprowadziła między innymi koncepcję “sytuacji obcej” jako metody badania przywiązania u dzieci. Ich prace miały ogromny wpływ na zrozumienie, jak wczesne relacje z opiekunami wpływają na rozwój emocjonalny i interpersonalny człowieka.
Cztery główne style przywiązania,
jakie dziś zazwyczaj rozpoznają psycholodzy to:
Bezpieczny – charakteryzuje się komfortem w bliskości z innymi, zdolnością do polegania na nich i łatwością w nawiązywaniu głębokich relacji. Bezpieczny styl przywiązania charakteryzuje się tym, że osoba czuje się komfortowo w bliskości z innymi, ufając im i szanując ich niezależność. Osoby o bezpiecznym stylu przywiązania są zwykle zadowolone ze swoich związków. Potrafią nawiązywać i utrzymywać głębokie więzi emocjonalne, a także radzić sobie z konfliktami i problemami w zdrowy sposób.
Lękowo-ambiwalentny – osoby z tym stylem mogą być nadmiernie zależne od innych i często martwią się o stabilność swoich relacji. Lękowy styl przywiązania charakteryzuje się tym, że osoba obawia się odrzucenia, porzucenia lub utraty miłości partnera. Osoby o lękowym stylu przywiązania są zwykle bardzo zależne od swoich partnerów. Potrzebują ciągłego zapewniania o ich uczuciach, a także często wykazują zazdrość, niepewność i nadmierną emocjonalność.
Unikający – ludzie z unikającym stylem przywiązania często trzymają dystans emocjonalny i mogą mieć trudności z pełnym zaangażowaniem w relacje. Unikający styl przywiązania charakteryzuje się tym, że osoba unika bliskości z innymi, nie ufając im i nie angażując się emocjonalnie. Osoby o unikającym stylu przywiązania są zwykle samowystarczalne, niezależne i dystansują się od swoich partnerów, a także trudno im wyrażać swoje uczucia, potrzeby i oczekiwania.
Dezorganizowany – ten styl może pojawić się u osób, które doświadczyły traumy lub bardzo nieprzewidywalnych relacji z opiekunami. Może prowadzić do problemów w relacjach. Zdezorganizowany styl przywiązania charakteryzuje się tym, że osoba ma sprzeczne i nieprzewidywalne reakcje na bliskość z innymi, nie mając spójnego obrazu siebie, swoich partnerów i świata. Osoby o zdezorganizowanym stylu przywiązania są zwykle zagubione, skonfliktowane i niepewne, a także często doświadczają lęku, gniewu i depresji.
Te style przywiązania są uważane za wynik interakcji dziecka z opiekunami i mają wpływ na to, jak ludzie radzą sobie z bliskością i zależnością w dorosłych relacjach romantycznych.
Częstość występowania
poszczególnych stylów przywiązania może się różnić w zależności od badania i populacji. Ogólnie przyjmuje się, że styl bezpieczny jest najbardziej powszechny. A style unikający i lękowo-ambiwalentny są rzadsze. Na przykład, jedno z badań sugeruje podział na około 57% dla stylu bezpiecznego i 42% dla stylów niepewnych. Inne źródła podają, że około 70% populacji wykazuje styl bezpieczny, a po 15% stanowią style unikający i lękowo-ambiwalentny. Dodatkowo, badania wskazują, że około 15% całej populacji wykazuje dezorganizowany wzorzec przywiązania.
Warto jednak pamiętać, że te liczby mogą się różnić w zależności od kultury i specyfiki badanej grupy. Na przykład, wśród osób z zaburzeniami psychotycznymi częściej występują wzorce przywiązania niepewne. W każdym przypadku, styl przywiązania jest uważany za ważny czynnik wpływający na zdrowie psychospołeczne i jakość relacji interpersonalnych.
Rozpoznanie stylu przywiązania
konkretnej osoby może być trudne. Wymaga bowiem obserwacji zachowań i reakcji tej osoby w różnych sytuacjach interpersonalnych. Istnieją jednak pewne wskazówki, które mogą pomóc w identyfikacji stylu przywiązania.
Są to:
Struktura wczesnych rozmów: Sposób, w jaki osoba opowiada o swoich relacjach i doświadczeniach, może wiele powiedzieć o jej stylu przywiązania. Na przykład, osoby z bezpiecznym stylem przywiązania często mówią o relacjach w sposób otwarty i pozytywny.
Reakcje na bliskość i niezależność: Osoby z unikającym stylem przywiązania mogą wykazywać dyskomfort lub dystans wobec bliskości. Podczas gdy osoby z lękowo-ambiwalentnym stylem mogą wydawać się nadmiernie zależne i poszukujące ciągłego potwierdzenia.
Zachowania w relacjach: Osoby z dezorganizowanym stylem przywiązania mogą wykazywać nieprzewidywalne lub sprzeczne zachowania w relacjach. Może być to wynikiem wcześniejszych doświadczeń traumy lub niestabilności.
Aby lepiej zrozumieć styl przywiązania osoby, można również zwrócić uwagę na to, jak reaguje ona na stres, konflikty oraz jakie ma oczekiwania wobec bliskich. Warto pamiętać, że pełne zrozumienie stylu przywiązania wymaga czasu i może wymagać głębszej analizy zachowań i przekonań danej osoby.
Czy style przywiązania można zmienić?
Badania wskazują, że choć styl przywiązania jest kształtowany we wczesnym dzieciństwie, ludzie są zbyt złożeni, aby być na stałe przypisani do jednego stylu przez całe życie. Jesteśmy ciągle w stanie zmieniać się, rozwijać i dostosowywać do naszych relacji i środowiska, co również wpływa na nasz styl przywiązania.
Zmiana stylu przywiązania może wymagać czasu i wysiłku, ale jest możliwa dzięki emocjonalnie korygującym doświadczeniom. Takim jak poczucie bycia zauważonym, troską, walidacją, ochroną, wsparciem i wartościowaniem. Te pozytywne doświadczenia mogą zminić wcześniejsze negatywne przekonania i uczucia, prowadząc do bardziej bezpiecznego stylu przywiązania.
Osoby, które chcą pracować nad zmianą swojego stylu przywiązania, mogą skorzystać z terapii, samopomocy lub książek napisanych przez ekspertów w tej dziedzinie. Ważne jest, aby pamiętać, że każdy styl przywiązania ma swoje mocne i słabe strony. A zrozumienie własnego stylu może pomóc w lepszym radzeniu sobie z wyzwaniami życiowymi, takimi jak zmiana pracy czy rodzicielstwo.
