spowiedź

(fot. cs)

Redakcja „Apostolstwa Chorych” poprosiła mnie o tekst do numeru kwietniowego nt. związku zdrowia psychicznego i duchowości. Powstał dosyć obszerny artykuł, w którym dokonuję podstawowego rozróżnienia i klasyfikacji. Na zachętę zamieszczam jego fragment:

„Istotne jest to, aby zarówno duszpasterstwo, jak i psychoterapię ujmować wraz z ich odrębnymi założeniami i specyfiką. Spowiedź i kierownictwo duchowe skoncentrowane są na pomocy człowiekowi, aby potrafił on żyć zgodnie z wyznawanymi zasadami moralnymi oraz realizować i uwewnętrzniać określone wartości ludzkie i religijne. Psychoterapia z kolei ma mu pomóc przekraczać różne trudności emocjonalne i prowadzić do rozwoju w wolności i osobowej dojrzałości.

Obie dziedziny posługują się swoim odrębnym językiem i metodologią. Religia odpowiada na pytanie: jak żyć, w oparciu wiarę w objawienie, własną wielowiekową tradycję teologiczna i moralną oraz duchowe doświadczenie. Psychoterapia natomiast koncentruje się na diagnozowaniu i leczeniu określonych dysfunkcji psychicznych i emocjonalnych, a wiedzę o nich czerpie z praktyki terapeutycznej oraz z badań klinicznych.

I choć duchowni i psychoterapeuci inaczej określają trudności swoich podopiecznych, zdarza się, że mówią o podobnych rzeczywistościach. I tak, jeśli na polu religijnym mówimy o skrupułach, czyli o subiektywnym postrzeganiu grzechu w zachowaniu, która obiektywnie grzeszne nie jest, psychoterapeuta określi je raczej jako nadmiarowy lęk i nieadekwatne do danej sytuacji poczucie winy.

Spowiednik w takim przypadku będzie starał się wytłumaczyć penitentowi, jaka jest obiektywna ocena moralna konkretnego zachowania oraz określić, czy wymaga ono rozgrzeszenia, czy też nie, natomiast psychoterapeuta pójdzie w kierunku lepszego zrozumienia mechanizmów emocjonalnych, które leżą u podstaw subiektywnego przeżywania poczucia winy.

Kiedy jednorazowe tłumaczenie spowiednika nie wystarczy, bo lęki penitenta są głębiej zakorzenione, a po spowiedzi nachodzą go kolejne wątpliwości, wtedy dobrym uzupełnieniem pomocy duchowej może okazać się pomoc psychoterapeutyczna.

Dodać przy tym należy, że integralna formacja duchowa (podobnie jak psychoterapia) zakłada przepracowanie własnej historii życia, a także różnych negatywnych oddziaływań wychowawczych z domu rodzinnego, aby móc pójść dalej w rozwoju duchowym. Stąd wiele kościelnych środowisk formacyjnych wprost mówi o potrzebie uzdrowienia wewnętrznego, aby przejść z etapu duchowej drogi oczyszczającej ku drodze oświecającej, i w dojrzały sposób podjąć wybór życiowego powołania.

Niemniej tam, gdzie duszpasterskie oddziaływania zdają się nie wystarczać, potrzeba bardziej kompleksowej i specjalistycznej pomocy człowiekowi, jaką stanowi psychoterapia”.

Całość w: „Apostolstwo Chorych”, nr 4/2017 s. 4-11.

Pełny tekst.