sens

 

(fot. cs)

Odnajdywanie sensu jest kluczowe w procesie psychoterapii. Do takiego wniosku dochodzę po konferencji naukowo-szkoleniowej: „Odnajdywanie siebie w procesie psychoterapii uzależnień”, w której wczoraj wziąłem udział.

Wykłady były bardzo interesujące.

Dr Ireneusz Kaczmarczyk mówił m.in. o tym, że w toku wychowania, kiedy dziecko napotyka różne trudne życiowo sytuacje, potrzebuje bezpiecznej więzi z osobą dorosłą (najczęściej rodzicem), aby uzyskać wsparcie i wypracować własny adaptacyjny model skutecznego przekraczania trudności. Kiedy takiej więzi brakuje w znaczącym stopniu, rodzi się dysfunkcja, która może upośledzać zdolności adaptacyjne. Wtedy trudności życiowe, które człowiek napotyka w swoim rozwoju, nie są optymalnie rozwiązywane, tylko się nawarstwiają. Wiąże się to z dodatkowym cierpieniem, które jest związane z kolejnymi przeżywanymi porażkami. Bywa, że taka osoba, aby ukoić swój ból, sięga po używki, a gdy zaczyna je stosować jako stały sposób regulowania własnego obniżonego nastroju, popada w uzależnienie, które z czasem upośledza kolejne adaptacyjne zasoby. Z tego punktu widzenia psychoterapia jest próbą zbudowania bezpiecznej więzi terapeutycznej, w której może nastąpić reparacja utraconych wcześniej zasobów. I choć każdy wyszkolony terapeuta odwołuje się zwykle do odkryć konkretnej szkoły terapeutycznej a czasem do kilku nurtów, to jednak kluczowa w procesie zdrowienia jest relacja, w której można na różne sposoby przepracowywać trudności emocjonalne.

Inspirujący był też wykład dra Jacka Prusaka SJ, który przytaczał badania potwierdzające pozytywny wpływ zaangażowania duchowego w grupach AA na zdrowienie. Program 12 kroków, jaki realizuje się w wielu grupach samopomocowych, znalazł swoje zastosowanie we wspomaganiu leczenia nie tylko w kontekście uzależnienia od alkoholu, ale i od hazardu, seksu, a także od współuzależnienia w rodzinach, w których występuje alkoholizm.

Swojego czasu przeprowadziłem wywiad z Daphne Kilner, która zmagała się z chorobą alkoholową męża i w programie 12 kroków uzyskała wydatną pomoc. (Całą rozmowę można przeczytać tutaj).

Moje doświadczenie psychoterapeuty potwierdza, że w przypadkach różnorakich uzależnień dobre skutki w procesie zdrowienia przynosi połączenie psychoterapii indywidualnej z udziałem w grupie samopomocowej działającej według programu 12 kroków.

Bardzo istotne w procesie powrotu do zdrowia ma poczucie sensu. Wspomniany prelegent za Smithem wymieniał filary takiego poczucia, do których należą: doświadczenie przynależności, życiowy cel, pozytywne narracje oraz doświadczenie transcendencji. Właściwie wszystkie one mają związek z duchowością.

W tym momencie przypomniała mi się niedawna rozmowa ze znajomym z Dzieła Pomocy Ojca Pio, które wspiera osoby w wychodzeniu z bezdomności. – Na początku – mówił mój rozmówca – misja Dzieła było formułowana jako  „dawania podopiecznym wędki zamiast ryby”. (Tak zresztą był zatytułowany mój reportaż na temat Dzieła, który ongiś opublikowałem…) – Potem okazywało się – ciągnął dalej – że sama wędka nie wystarczy, bo trzeba jeszcze człowieka nauczyć łowić. W ostateczności jednak, aby człowiek mógł osiągnąć samodzielność, potrzebuje poczucia sensu. Musi mieć po co i dla kogo brać odpowiedzialność za swje życie…

W tym momencie przypomniała mi się scena z filmu „Skazani na Shawshank”, kiedy bohater (odgrywany przez Morgana Freemana) po wyjściu z więzienia na mocy warunkowego zwolnienia chciał popełnić samobójstwo, bo nie wiedział, co ma zrobić z wolnością, a samo życie bez tej wiedzy okazywało się dla niego nazbyt puste i bolesne…

– Z tej pokusy wyrwała go dopiero kartka od przyjaciela – przypomniał mi następną scenę mój rozmówca.

Fakt, że człowiek poczuł się komuś potrzebny, nadał mu poczucie sensu i chęć zrobienia czegoś wartościowego ze swoim życiem.